Za hrišćane Vaskrs je najveći praznik, a jedan od običaja u vezi sa ovim praznikom je ukrašavanje i farbanje jaja. Veliki petak je dan kada se ona farbaju i to se najčešće čini crvenom bojom jer ona simbolizuje Hristovu krv.
Od nedjelje – Vaskrsa, ona se jedu i poklanjaju. Nezaobilazan dio vaskršnje trpeze pravoslavnih vjernika su i pereci. Koji je najbolji recept za njih, ali i za farbanje jaja znaju članice Kola srpskih sestara iz Prijedora.
Farbanje vaskršnjih jaja, predstavlja običaj koji okuplja cijelu porodicu. Učestvuju svi ukućani, ali se ipak najviše raduju oni najmlađi. Priprema vaskršnjih jaja nije komplikovana, nakon što prokuvaju u slanoj vodi jaja su spremna za farbanje u boji ili lukovini u koju se stavljaju i dodaci.
Prema običaju, prvo ofarbano jaje, čuva se do sledećog Vaskrsa i nazivamo ga “čuvarkuća”. Međutim, farbanje jaja ima i svoju simboliku.
– Јaje samo po sebi je izvor života kao što se iz jajeta rađa novi život. To je simbol novog života, a vaskrsenje Hristovo je novi život. Vaskrsenjem je Hristos svima dao novi život – rekao je protojerej stavrofor Ranko Maletić.
Za peretke stari, provjereni recept. Brašno, jaja, ulje, šećer i so – osnovni su sastojci. Iako ih nije mnogo, pravljenje peretaka je komplikovan i dugotrajan posao.
– Kad počinjemo da radimo odvajamo bjelanjak od žumanjka. Muti se bjelanjac posebno, doda se ulje, so i šećer. Potom se dodaju žumanci, a poslije meko i oštro brašno – navela je Marija Panić članica “Kola srpskih sestara” Prijedor.
Nakon obrade smjese, pereci se oblikuju, potom kuvaju i ostavljaju da prenoće kako bi se dobro osušili. Tek sljedeći dan spremni su za rernu. Zbog njihove komplikovane pripreme, brojne domaćice se odlučuju za kupovinu, ali od običaja i tradicije ne odustaju.
Pravljenje peretaka za Vaskrs predstavlja običaj koji nije u svim krajevima isto zastupljen, ali ima jasnu simboliku. Svojim oblikom, peretak predstavlja vijenac koji je bio na glavi gospoda Isusa Hrista.
RTRS