Prijedorska jezera u Tomašici i Busnovima nekada su bili aktivni kopovi Rudnika želјezne rude “Ljubija”.
Ona na kojima je kupanje dozvolјeno, danas su pravi turistički potencijali, ali nedovolјno iskorišteni, tvrde mještani ovih sela.
S druge strane, stručnjaci kažu da kopovi nisu zatvoreni, te da je neophodno izvršiti detalјna istraživanja.
Jezero Blatnjak u Busnovima pravi je prirodni dragulј, nastalo na mjestu gdje se nekada iskopavala želјezna ruda.
Tih vremena dobro se sjeća Milorad Klјajić, koji je zbog rudnika morao da se iseli iz tadašnje kuće.
Iza kopova je, kaže, ostalo prirodno bogatstvo.
“Mi smo se iselili 1987. godine, tada se počelo kopati, pa je stalo pred rat. Ovo jezero je veliki potencijal. Tu su divlјe jagode, divlјe kupine. Na pet metara vidi se dno, to je bunarska voda”, priča on.
Da je jezero u Busnovima potencijal koji nije iskorišten, smatraju i drugi mještani.
Ovakva mjesta u svijetu su, kažu, turistička atrakcija, dok kod nas još nisu prepoznata, ni vrednovana.
“Ovo jezero je biser grada Prijedora i čudi me da do sada to niko nije prepoznao i da se niko nije malo potrudio da napravi jedan turistički, veći centar, da to bude na zadovolјstvo mještana i grada Prijedora. Pravlјenjem turističkog potencijala, mi možemo da razvijamo seoski turizam”, ističe Brane Radanović, mještanin Busnova.
U Rudniku želјezne rude “Ljubija” potvrdili su nam da su, prestankom eksploatacije, na pojedinim lokacijama formirana vještačka jezera.
Vodni potencijal Tomašice moguće je koristiti na više načina, a primarna ideja jeste da se voda iskoristi za vodosnabdijevanje pojedinih dijelova grada.
“U međuvremenu su urađena hidrogeološka istraživanja. Takođe, na bazi sirovina Tomašičkog eksploatacionog polјa i to posebno želјeznih ruda, 1985. godine izgrađena je Fabrika prirodnih želјeznih oksida, odnosno pigmenata. U slučaju proizvodnje pigmenata, poslovanje bi obavlјalo preduzeće “Feroks”, čiji je osnivač bio Rudnik “Ljubija”, ali je privatizacijom, devedesetih godina, ono privatizovano”, naveli su u ovom preduzeću.
Jedno ili dva jezera mogu biti turistički interesantna, ali to se mora detalјno ispitati, tvrdi inženjer rudarstva, Vladimir Malbašić. Na području Tomašice postoje rezervoari rude, ali je neophodno izraditi studiju potencijalnog ponovnog pokretanja proizvodnje želјezne rude.
“Da se uradi studija koja bi rekla da ekonomskih razloga za dalјu eksploataciju nema, da se to obrazloži i da se definitivno zatvori eksploataciono polјe Tomašica. Tek nakon toga se tim prostorima mogu davati neke druge namjene”, dodaje on.
U Rudniku “Ljubija” kažu da je proizvodnja rude na području površinskog kopa “Južna Tomašica”, koji obuhvata nekoliko kopova, počela 1965. godine i da je, sa prekidima, trajala sve do 2003. godine.
kozarski.com