Na “Velikom školskom času” u Kragujevcu u subotu, 21. oktobra, biće izvedena poema “Šum Šumarice”, koju je napisao Darko Cvijetić iz Prijedora i režirao Marko Misirača iz Kozarske Dubice, a za koju je muziku napisao Prijedorčanin Igor Motl.

Tako će se imena dvojice Prijedorčana naći na popisu autora u Spomen-parku “Kragujevački oktobar”, i to Cvijetić uz Dušana Radovića, Milovana Vitezovića, LJubivoja Ršumovića, Juru Kaštelana, Miru Alečković, Peru Zupca i Oskara Daviča, a Motl uz Konstantina Babića, Zorana Hristića, Dragoljuba Đuričića, Lazara Ristovskog, Boru Dugića, Vlatka Stefanovskog i Radomira Mihajlovića Točka.

Motl je ispričao da je, kada su ga Cvijetić i Misirača pozvali na razgovor, pretpostavio da je riječ o novoj predstavi, budući da je i ranije s obojicom sarađivao kroz fotografiju, videografiju i muziku, ali da Šumarice nije ni slutio i da nije mogao odmah odgovoriti na naizgled prosto pitanje – da li je raspoložen da napiše muziku za “Veliki školski čas”.

“To je jedan ožiljak koji traje, koji je sveprisutan, koji je toliko puta opisan, objašnjen, obilježen, spjevan. U gomili tragedija u 20. vijeku, to je, uz Jasenovac, jedna od najstrašnijih u Drugom svjetskom ratu na ovim prostorima. I to stradanje đaka i čuvena sintagma `100 za jednoga` koja potiče iz Kragujevca. I onda nekako čovjek na to ne može da kaže – dobro, `ajde da probam. To se ili prihvati ili ne prihvati. Nema sredine”, rekao je Motl Srni.

Motl je rođen 1980. godine u Beogradu, osnovno i srednje muzičko obrazovanje stekao je u Prijedoru, a Akademiju umetnosti u Novom Sadu završio u klasi profesora Zorana Krajišnika. On je zaposlen kao profesor klasične gitare u Muzičkoj školi “Savo Balaban” u Prijedoru, piše muziku za radio-drame, pozorišne predstave i solo gitaru, a bavi se fotografijom, dizajnom i ilustracijom.

Motl je poziv za “Veliki školski čas” dobio ljetos i imao je vremena da razmisli da li je, kako je rekao, uopšte dostojan da ga prihvati.

“Daleko od toga da ja tehnički nešto od toga ne umijem, ali je odgovornost velika. Poslije gomilu dilema i konsultacija i sa suprugom i sa prijateljima, pristao sam, ali sa velikom dozom straha. Kad sam pročitao Darkov tekst, sirov, bez intervencija reditelja, onda je odluka da pišem iz dana u dan bila sve intenzivnija. NJegove karakteristične humanizovane priče, bez obzira na to s koje strane dolaze, daju dodatnu težinu i produbljuju tu emociju koja može da bude istovremeno i sreća i tuga”, naveo je Motl.

On je dodao da su mu pisac i režiser prepustili slobodu u radu i da ta vrsta povjerenja predstavlja još veći teret.

“Najveća dilema s kojom sam se borio je da li da mračan tekst muzikom zamračim još više, da li da ga posvijetlim ili samo ispratim. Na kraju, imamo četiri teme i svaka ima svoj karakter. Na primjer, ima priča o dječaku koji nije svjestan da je stradao, pa se vraća kući i pokušava da razgovara s majkom i ocem, da im kaže da je dobro, da je sve u redu, on je tu, došao je, pita ih zašto ga ne vide i ne čuju. U muzičkoj podlozi tog dijela je taj kontrapunkt, koji opet može kod nekoga smanjiti potresenost, a kod nekoga pojačati”, ukazao je Motl.

On je istakao da je neizmjerno zahvalan za ovu priliku i ukazao na kuriozitet da tri čovjeka s prijedorske regije rade “Veliki školski čas” u srcu Šumadije.

“Gledajući simboliku, mi ovdje vrlo dobro znamo šta znači stradati. Mi smo u ataru Jasenovca, ako taj istorijski kontekst uzmemo, tako da to mnogo dublju i jaču vezu ima nego što se čini na prvi pogled. Još jedna veza je i to da je autor šumaričkog spomenika Miodrag Živković, takođe, autor spomenika `Za krst časni` u Prijedoru. Dalje, susjedna opština Oštra Luka zbratimljena je s gradom Kragujevac, čija delegacija svake godine dolazi na spomenik Šušnjar kod Sanskog Mosta na obilježavanje godišnjice stradanja 5.500 Srba, Roma i Jevreja u ilindanskom pokolju 1941. godine”, napomenuo je Motl.

Dok Motl i Cvijetić prvi put rade “Veliki školski čas”, Misirači je nakon 2017. godine ovo drugi put da potpisuje režiju, a među rediteljima su imena poput Zdravka Šotre, Steve Žigona, Egona Savina, Gorčina Stojanovića, Nikite Milivojevića i Nebojše Dugalića.

Prema podacima Spomen-parka “Kragujevački oktobar”, akademija pod nazivom “Veliki školski čas” prvi put je održana 1944. godine. Program se od 1964. godine održava svakog 21. oktobra u 11.00 časova u trajanju od 45 minuta. Osim oktobarskog, 1999. godine održan je i vanredni školski čas 31. marta, sedam dana nakon što je počelo NATO bombardovanje Srbije.

Od 1971. godine Savjet “Velikog školskog časa” na republičkom nivou utvrđuje koncepciju, sadržaj i program manifestacije, bira književnika koji će posebno pisati poemu za izvođenje, reditelja i kompozitora, koji će stvarati originalnu muziku za tu priliku, što je bila novina u odnosu na prethodni period.

Godine 2011. Skupština Srbije proglasila je 21. oktobar državnim praznikom – Danom srpskih žrtava u Drugom svjetskom ratu.

SRNA