Na “Velikom školskom času” u Kragujevcu, povodom obilježavanja 82 godine od strijeljanja oko 3.000 civila u Drugom svjetskom ratu među kojima su bili i đaci i profesori kragujevačke gimnazije, danas je izvedena poema Darka Cvijetića iz Prijedora “Šum Šumarice”, koja je opomena, kroz razgovor živih i mrtvih, da se ne ponovi.

Poemu, koju je režirao Marko Misirača iz Kozarske Dubice, muziku napisao Prijedorčanin Igor Motl, a izveo glumački ansambl Knjaževsko-srpskog teatra iz Kragujevca, čini 20 monologa, ispovijesti bez početka i kraja, živih i mrtvih, preživjelih, žena, djece i njemačkih vojnika.

Dvadeseti monolog čine pisma i poruke koje su pred strijeljanje ostavili đaci i očevi, kao i poruke iz Knjige žalosti u Muzeju “21. oktobar”, objavljeno je na sajtu Vlade Srbije.

“Sad kad sam ovdje osjetim silno uzbuđenje, strah, tremu, osjetim čudnu energiju koju još nisam osvijestio, nisam je racionalizovao i beskrajno sam ponosan što sam ovde i što moja mala riječ daje glas tim ljudima”, rekao je Cvijetić, pisac poeme “Šum Šumarice”.

Reditelj Marko Misirača rekao je da se ovaj događaj desio sad već u nekoj davnoj prošlosti, a zapravo stalno traje. “Taj Aušvic, Jasenovac, Šumarice, stalno su prisutni”, naveo je Misirača.

Kustos u Spomen-parku “Kragujevački oktobar” Jelena Davidović rekla je da postoji potresna slika gdje žene čekaju u red za hljeb i sve do jedne nose crne marame, među njima i majke 300 đaka, odvedenih iz školskih klupa na stratište.

Istoričar u Spomen-parku “Kragujevački oktobar” Marko Terzić rekao je da je u ovom zločinu bilo brutalno ubijanje đaka.

“Najmlađi dečak za koga mi sigurno znamo identitet, a verovatno je bilo čak i mlađih, zvao se Dragiša Nikolić, imao je nekih 12 godina”, naveo je Terzić.

Predsjednik Skupštine Srbije Vladimir Orlić izjavio je danas da su Srbi tokom istorije na najteži mogući način, kroz svoja stradanja, shvatili i naučili da na ovom svijetu pravde nema.

“I nema tog prava koje veliki silni i moćni nisu u stanju da pogaze ukoliko misle da to čini nešto njihovim interesima. To smo razumeli”, rekao je Orlić.

“Veliki školski čas” održava se od 1971. godine, uz poruku mira “Dosta su svetu jedne Šumarice”.

Prvo je jutros služena liturgija u Hramu Svetih novomučenika kragujevačkih u Šumaricama, a zatim moleban Svetim novomučenicima kragujevačkim.

Uz humke strijeljanih vijence su položili učenici Prve kragujevačke gimnazije, državni zvaničnici, predstavnici grada Kragujevca, ambasada, delegacije gradova pobratima, potomci strijeljanih.

Kragujevački oktobar ili Kragujevački masakr je stravični zločin koji su nad civilnim stanovništvom Kragujevca i okolnih sela počinile okupacione snage nacističke NJemačke 19, 20. i 21. oktobra 1941. godine.

NJemački okupatori su 21. oktobra 1941. godine, u znak odmazde zbog akcije pokreta otpora u kojoj je ubijeno 10 i ranjeno 26 vojnika njemačkog Vermahta, strijeljali 2.796 civila iz Kragujevca i okolnih sela, među kojima je bilo 300 đaka i profesora Prve kragujevačke gimnazije i petnaestoro djece između osam i 15 godina.

NJemački komandant Franc Beme je 10. oktobra izdao naredbu da se za jednog ubijenog njemačkog vojnika strijelja 100 ljudi, a za jednog ranjenog 50.

Naredba o strijeljanju 100 građana za jednog Nijemca važila je samo za Srbiju, jer je Hitler zazirao od srpskog otpora, sjećajući se Prvog svjetskog rata.

U spomen na žrtve strijeljanja, cijeli prostor Šumarica pretvoren je u spomen-park.

Memorijalni kompleks obuhvata 352 hektara, a oko njega vodi kružni put dužine sedam kilometara koji ide ka dolinama Erdoglijskog i Sušičkog potoka, gdje su strijeljanja izvršena.

SRNA
Foto – Grad kragujevac
Foto – slobodnaevropa.org