U Beogradu je premijerno prikazan dokumentarno-igrani film “Dve Brankove Kozare” režisera Ivice Vidanovića, koji na upečatljiv i dokumentovan način govori o epskom stradanju srpskog naroda na Kozari i Potkozarju u Drugom svjetskom ratu.

Kroz priču o kozaračkoj golgoti gledaoce vodi vremešni profesor istorije Branko, koga je maestralno odigrao banjalučki glumac Dragoslav Medojević.

Priča počinje u dobi kada je on imao 10 godina i kada mu je majka, shvativši da su u selo upale ustaše, dala komad hljeba uz riječi da se drži šume, a da se čuva ljudi.

Dječak Branko je 15 dana lutao sam po Kozari i preživio, ali gledaoci filma saznaju da kozaračku golgotu nije preživjelo 40.000 ljudi, od čega 12.000 djece mlađe od 16 godina.

Oni su stradali na Kozari, a većina u sistemu koncentracionih logora u Јasenovcu, zatim u logoru na Sajmištu, u logorima u Norveškoj i Njemačkoj, te na mnogim drugim stratištima.

Režiser filma Ivica Vidanović rekao je novinarima iz Republike Srpske da je Kozara jedno od stratišta koje Srbi veoma često zaboravljaju i da je rad na filmu za njega bio trenutak da se sjeti koliko su njihovi djedovi i rođaci nastradali tokom Drugog svjetskog rata.

– Kada čovjek ode tamo, kod tog spomenika na Mrakovici, osjeća se nevjerovatna bol i praznina koja je nastala odlaskom i stradanjem tako velikog broja ljudi na jednom mjestu. Za mene je to bila velika inspiracija – rekao je on.

Vidanović je rekao da mu se čini da je u prepletanju narativa koji je čisto istorijski i onog ličnog, ispričana priča o velikom stradanju i nečemu što je ostavilo veliku ranu i rez na srpskom narodu iz kozarskog kraja.

On je dodao da je velika sreća što Muzej žrtava genocida, u čijoj je produkciji snimljen film, sadrži veliku arhivu ustaških žurnala iz vremena Nezavisne Države Hrvatske i foto-arhivu, a da je korišten i materijal Muzeja na Mrakovici.

– Ne računajući Mrakovicu, spustili smo se sa druge strane prema Sani i tamo našli još neka mjesta stradanja, razgovarali, dobili još arhivskog materijala koji se vidi u film – rekao je on.

Direktor Muzej žrtava genocida Dejan Ristić izjavio je da se o bici na Kozari i stradanju srpskog naroda sa ove strane Drine izuzetno malo zna.

– Da budem potpuno iskren kao Srbin, ne zna se ništa, apsolutno se ne zna ništa – rekao je Ristić.

On je rekao da je tome doprinio protok vremena i nezainteresovanost, ali da je Muzej žrtava genocida od 2022. godine, kada se obilježavalo 80 godina bitke na Kozari, u koordinaciji sa institucijama Srbije i Republike Srpske organizovao veliku izložbu “Kozara 1942” na Mrakovicu koju prati publikacija, koja je prevedena na engleski, a sada snimio i film da bi to stradanje oteo od zaborava.

Ristić je rekao da je film “Dve Brankove Kozare” od danas preko “Јutjub” kanala Muzeja žrtava genocida dostupan svima i da je namjera da se koristi u nastavi istorije.

– Cilj je da se suprotstavimo zaboravu koji je svojstven svakom ljudskom biću, a da bi to učinili moramo da znamo da uložimo eminentan napor, da uspostavimo svest da smo mi i stvarni i identitetski potomci junaka i žrtava sa Kozare i da nemamo pravo da zaboravljamo. To govorim kao Srbin poreklom iz Šumadije – rekao je Ristić.

On je naglasio da niko nema pravo zaboraviti Јasenovac, Pag, nijedno srpsko stratište, nijedan junak, borac za slobodu, niti ijedna nevina žrtva.

Ristić je rekao da je na Srbima da ne šire mržnju i pozivaju na osvetu već upravo suprotno, da kao narod koji je preživio genocid svjedočimo i sebi i drugima šta je to genocid, kada se desio, u kojim okolnostima i na kojoj teritoriji, nad kime se desio i ko ga je sproveo kako se to ne bi nikada ponovila.

Direktor “Telekoma” Srbije Vladimir Lučić izjavio je da će kompanija koja je za realizaciju ovog filma obezbijedila donaciju od 12 miliona dinara /100.000 evra/ nastaviti da podržava ovakve projekte.

– Posebno nam je drago što što podržavamo akcije na kojim Muzej žrtava genocida radi u nekoliko prethodnih godina, a to je promovisanje istine o našim stradanjima. Za to su potrebna sredstva. Po cijelom svijetu se jure dokumenti o tome kako je srpski narod stradao. Shvatili smo da je naša dužnost da pomognemo – rekao je on.

SRNA