U Muzeju Kozare organizovana je promocija monografije “U borbi rođene” u kojoj je prikazano stradanje žena i njihov doprinos Narodnooslobodilačkoj borbi i antifašizmu na Kozari.
Autorke monografije su muzejski savjetnik istoričar Vedrana Adamović i viši kustos istoričar Marina LJubičić Bogunović.
One su u ovom istraživačkom poduhvatu pratile žene kroz nekoliko uloga prije, tokom i nakon Drugog svjetskog rata: ilegalci, bolničarke, borci, logorašice, majke i pripadnice Antifašističkog fronta žena, te ističu da je preobražaj žena u novonastalim okolnostima bio podstaknut na prvom mjestu borbom za goli život.
“To je priča o životu, borbi i o pobjedi i da ih ne možemo posmatrati jednolinijski kao žrtve, nego kao velike borce i na kraju, kao pobjednike. Kultura sjećanja i pamćenja nas tjera da to radimo i to je naša velika obaveza da zaborav ne prevlada”, izjavila je novinarima jedna od autorki monografije Vedrana Adamović.
Viši kustos istoričar Marina LJubičić Bogunović pojasnila je da je promociju monografije pratila i prigodna dokumentarna izložba eksponata, ličnih predmeta žena uz posebne svjetlosne efekte i umjetničku instalaciju koja dočarava svu težinu rata kroz koju te žene prošle.
“Željele smo da prikažemo te žene Kozarčanke onakve kakve su one bile , dostojne žene koje su svoju tugu i patnju veoma dostojanstveno nosile i one su prije svega bile snažne žene koje su uspjele da se izdignu i iznad boli i svih nedaća”, rekla je Bogunovićeva.
Recenzenti monografije su bili istoričari Vladan Vukliš iz Arhiva Republike Srpske i Sandra Lukić s Filozofskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci.
Lukićeva je izrazila zadovoljstvo što je bila u prilici da bude recenzent djela koleginica koje su se bavile jednom temom koja je u istoriografiji bila zanemarena.
“Bio je to veliki istraživački izazov jer tema je ratna, a uvijek je teško pisati o ratu i stradanjima, o Kozari posebno, a onda o ženama jer je pozicija žena kroz istoriju bila jako teška, posebno u periodu Drugog svjetskog rata kada žene preuzimaju neke nove uloge”, rekla je Lukićeva.
Građa za monografiju crpljena je iz šest arhiva – SANU, Jugoslavije, Vojnoistorijskog instituta, Memorijalnog muzeja na Mrakovici, Muzeja Kozare i Republike Srpske, zbirke fotografija SUBNOR-a, tri dosad neobjavljena spisa, devet intervjua s relevantnim sagovornicima, kao i bogate periodike, literature, elektronskih izvora, dokumentarnih filmova i privatnih porodičnih fondova dokumenata i fotografija.
Izdavači monografije su Muzej Kozare, Nacionalni park Kozara, Arhiv Republike Srpske i Udruženje arhivskih radnika Republike Srpske.
Objavljivanje monografije podržali su Republički sekretarijat za vjere, Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske i grad Prijedor.
prijedorgrad.org
