Akademski slikar Zoran Radonjić iz Prijedora podržava nedavno izvršenu reviziju u Muzeju Kozare kao jednu od neophodnih stavki kada je riječ o profesionalnom odnosu prema muzejskoj građi i ističe da samo stručno i detaljno istraživanje koje uzima u obzir sve aspekte jedino ima smisla.
On smatra da je revizija koja je pokazala da nedostaje 497 predmeta razlog za pokretanje postupka čija bi svrha bila detaljno i stručno utvrđivanja šta, koliko i zbog čega nedostaje u Muzeju Kozare.
“Na kraju krajeva, i da samo jedan predmet nedostaje u muzeju, dovoljan je razlog za utvrđivanje okolnosti i odgovornosti u vezi sa nestankom, posebno kada postoji osnovana sumnja da je riječ o krađi”, rekao je Srni Radonjić koji je rukovodio ovom ustanovom u dva mandata, od 2014. do 2022. godine.
On je naglasio da treba imati na umu da je period od 70 godina dug i da su brojna dešavanja iz prethodnog vijeka takođe dovela do šokantne brojke.
“Na primjer, stara knjiga za evidenciju građe u kojoj je navedeno da je prilikom provale u staru zgradu Muzeja 1974. godine ukradeno mnogo numizmatičkih jedinica, kao i ratna dešavanja, samo su dio toga. Takođe, treba imati na umu da se 80 odsto arheološke građe koja nedostaje odnosi na fragmente posuda koje nemaju materijalnu vrijednost, a upisani su kao inventarne jedinice, te da je revizija pokazala i to da je bilo mnogo predmeta i jedinica u Muzeju, a da uopšte nisu bili evidentirani u inventarnim knjigama”, pojasnio je Radonjić.
On je podsjetio da je u vrijeme kada je vršio dužnost direktora Muzeja Kozare inicirao popis muzejske građe koji je sukcesivno obavljan nekoliko godina, s obzirom na to da decenijama nije vršena revizija, te da su kustosi Muzeja, uz popis, imali i druge radne obaveze.
“Ono što je u velikoj mjeri uticalo da se proces u vezi sa popisom i unosom pojedinačnih eksponata i inventarnih jedinica u inventarne knjige ne završi do kraja, bilo je i očekivanje novog pravilnika i kartoteke muzejske građe. Ipak, taj popis je dao dobru osnovu za rad na reviziji koja je obavljena prošle godine i omogućio kustosima lakši i brži rad prilikom evidentiranja u pripadajućim zbirkama”, naveo je Radonjić.
On je ukazao i na potrebu poboljšavanja uslova u kojima muzeji rade, što je od velikog značaja i u sprečavanju ovakvih dešavanja, ocijenivši da stručnost, odgovornost, ali i ispunjenost osnovnih materijalnih uslova za rad muzejske ustanove imaju isti značaj kada je riječ o čuvanju muzejske građe.
“Jedna od prvih aktivnosti koje sam realizovao na samom početku obavljanja dužnosti direktora Muzeja Kozare odnosila se na to da se veliki depo, u kojem se nalazilo nekoliko različitih zbirki zajedno, pregradi u tri odvojena depoa, tako da svaki kustos ima ključ od prostorije u kojoj se nalazi zbirka za koju je zadužen. Ipak, veliki dio zbirki ostao je neadekvatno smješten u podrumu Muzeja Kozare. Nedostatak prostora već decenijama negativno utiče na rad Muzeja, posebno na sigurnost i propadanje muzejskih predmeta”, dodao je Radonjić.
Skupština grada Prijedora na sjednici održanoj 29. maja upoznata je o informaciji o radu Muzeja Kozare za 2023. godinu u kojoj je navedeno da je ova ustanova izvršila redovnu reviziju muzejske građe prvi put u 70 godina postojanja i utvrdila da nedostaje 497 djela i predmeta.
Direktor Muzeja Kozare Dragana Mamić najavila je da će se obratiti Ministarstvu prosvjete i kulture Republike Srpske za dalje postupanje jer su, kako je rekla Srni, inventarne jedinice koje nedostaju velike materijalne vrijednosti.
Prema nalazu stručne komisije, arheološkoj zbirci nedostaju 222 predmeta, zbirci NOB-a 80, etnološkoj zbirci 78, Spomen-kući porodice Stojanović dvije inventarne i 87 numizmatičkih jedinica, istorijskoj zbirci 18, a umjetničkoj deset inventarnih jedinica.
SRNA