Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Kozarcu kod Prijedora jedan je od najstarijih sakralnih objekata na području ovog grada.
Svečano je osveštana prije 130 godina, kada je pripadala parohiji kozaračkoj, koju je činilo pet sela: Kozarac, Babići, Jaruge, Hadžimehtić – dio današnjeg Petrovog Gaja i Đorđe Polje – dio današnjeg Trnopolja.
Riječ je o crkvi koja se nalazi na privremenoj listi nacionalnih spomenika u BiH, a prije nego što je izgrađena na području sela Hadžimehtić postojala je drvena crkvica.
Gavro Stojanović se 20 godina borio da dobije dozvolu za izgradnju crkve u Kozarcu i kada ju je napokon dobio, izgradio je veoma veliku crkvu za to vrijeme. Poslije njega u ovu parohiju došao je njegov sin Simo Stojanović, koji je završio bogosloviju u Zadru i on je bio prvi školovani sveštenik u porodici Stojanovića.
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla je osim što je velikih dimenzija i posebne arhitekture. Dugačka je spolja 18, a široka 10 metara, dok je visina zidova preko pet metara. Do sljemena krova crkva je visoka otprilike deset metara, a u tom nivou se završava i zidani dio zvonika, na koji su postavljene izdužene barokne kape pa tako zvonici dosežu do 20 metara. Već na prvi pogled pažnju privlače dimenzije hrama, a veliku vrijednost imaju i ikone.
Na izložbi koja je postavljena u kući porodice Stojanović u Prijedoru mogu se vidjeti ikone od kojih je većina iz 1892. godine.
– Najstarija je ikona Svetog apostola Petra iz 1890. godine i poklon je sveštenika Gavre Stojanovića ovoj crkvi, a tu je i ikona koja je poklon vladike Nikolaja Velimirovića iz 1936. godine – istakla je kustos-istoričar Nataša Tešanović, koja je priredila ovu dokumentarnu izložbu, obogaćenu autentičnim ikonama sa kraja 19. i početka 20. vijeka.
Ono što veže ovu crkvu, dodaje, i spomen-kuću porodice Stojanović je to da su dva sveštenika iz ove porodice služila u ovoj crkvi – Gavro i Simo Stojanović.
– Gavro Stojanović je izgradio i ovu porodičnu kuću Stojanovića 1864. godine u Prijedoru pa je veza višestruka – kazala je Tešanovićeva.
Među sveštenicima koji su službovali u ovoj crkvi je i protojerej stavrofor Mladen Majkić, sada službuje u crkvi Svete trojice u Prijedoru.
– U crkvi u Kozarcu sam službovao 25 godina koja spada u najstarije zidane objekte ne računajući crkve brvnare – naglašava Majkić.
Govoreći o staroj ikoni, poklonu vladike Nikolaja Velimirovića, istakao je da je ta ikona pronađena u staroj crkvi i to na ne baš zapaženom mjestu i u zapuštenom stanju.
– Ali kad sam okrenuo poleđinu, onda me je još više ozario podatak da je to poklon vladike ohridsko-bitoljskog Nikolaja Velimirovića, gdje piše da je poklon ovoj crkvi od ovog velikog svetitelja i prosvetitelja naše crkve pravoslavne. To je najljepša ikona i čuva se kao najveći dar crkvi u Kozarcu. Ona je našla svoje mjesto i u novom hramu – kaže Majkić.
U staroj crkvi Svetog Petra i Pavla samo se jednom godišnje vrši bogosluženje, a 2006. godine je u porti izgrađena nova crkva posvećena istim svetiteljima.
Godišnjica
U organizaciji Muzeja Kozare krajem decembra prošle godine u spomen-kući porodice Stojanović u Prijedoru otvorena je izložba pod nazivom “130 godina crkve Svetih apostola Petra i Pavla”. Na taj način obilježena je važna godišnjica.
Glas Srpske